In november 2017 heeft de stad het definitieve masterplan goedgekeurd. Dat is een herwerking van het voorontwerp masterplan, dat in september 2016 werd goedgekeurd. Om tot het definitieve masterplan te komen, werden op basis van het voorontwerp masterplan verschillende adviezen opgevraagd bij experten en bij de buurt. Er zijn ook studies gedaan naar geluid, lucht, wind en bezonning en mobiliteit. De resultaten daarvan zijn verwerkt in het masterplan. Het masterplan werd ook verder afgestemd met andere lopende planprocessen in de omgeving, zoals de mogelijke overkapping van de Ring.
De grote lijnen van het voorontwerp masterplan zijn behouden gebleven. Het openbaar domein, met pleinen, parken en verkeersinfrastructuur, vormt het vaste kader waarbinnen kan gebouwd worden. De pleinen en parken zijn onderling verbonden met elkaar en met de ruimere omgeving, en geven de buurt een groen en publiek karakter.
- Noordschippersdok en Kalverpad
In de zone Noordschippersdok is de bebouwing hertekend en in volume afgenomen, zodat een betere overgang ontstaat naar de bestaande bebouwing in de Damwijk en naar het Kalverpad. Het Kalverpad is een groene verbinding langs het Noordschippersdok, dat niet door autoverkeer wordt gekruist en ongehinderd doorloopt tot in de Kalverwei. Het Kalverpad wordt een groene openbare ruimte waarlangs buurtvoorzieningen kunnen liggen zoals een nieuwe sporthal en een kinderdagverblijf.
- Kalverwei
De Kalverwei wordt een nieuw park centraal in de buurt. Het is het hart van het masterplan en vormt de schakel tussen de bestaande buurt en de nieuwe ontwikkelingen op de Slachthuissite. In de Kalverwei komen onder andere speelplekken voor kinderen van verschillende leeftijden.
- Lobroekplein
Het Lobroekplein wordt een levendig dorpsplein aan de bestaande horeca. Het Lobroekplein ligt in het verlengde van het Hallenplein en biedt zo ook doorzichten naar de Slachthuishallen. De Lange Lobroekstraat wordt opgeschoven naar de nieuwe gevelzijde, zodat ruime terrassen voor de bestaande horeca mogelijk zijn. De nieuwe gevels aan het plein kunnen ruimte bieden voor bijvoorbeeld een buurtsupermarkt of andere buurtvoorzieningen en diensten.
- Hallenplein en Hallentuin
Het Hallenplein en de Hallentuin zullen mooi aansluiten bij een toekomstige invulling van de Slachthuishallen, zoals een school of woonzorgcentrum met ruimte voor veel groen. Een maximaal behoud van de Slachthuishallen als karakteristiek beeld in de buurt is een belangrijke ambitie in het masterplan. Het volledige behoud van de oostelijke hal, de hoogste hal en dus de hal met de meeste mogelijkheden, is prioritair. De westelijke hal kan wel gedeeltelijk worden getransformeerd om ook daar diverse invullingen mogelijk te maken.
- Lobroekkade
Uit de studie luchtkwaliteit blijkt dat bij realisatie van de Oosterweelverbinding er op de noordelijke kadezone geen actieve recreatie kan plaatsvinden. Die zone wordt dan ook meer ecologisch ingericht. Het buurtsportterrein en de jeugdvoorzieningen worden op de centrale Lobroekkade voorzien, die wordt omgevormd tot een nieuw en volwaardig Kadepark. Een passerelle over de Slachthuislaan zorgt voor een makkelijke en veilige oversteek voor voetgangers van de Kalverwei naar het Kadepark. Op de zuidelijke kadezone kan de bedrijfsbebouwing worden vernieuwd en de kwaliteit van de openbare ruimte worden vergroot.
- Kalverstraat
De hoofdtoegang tot de buurt zal gebeuren via de Kalverstraat, die verlegd wordt tot naast de Slachthuishallen. Daardoor kan de Kalverwei gevrijwaard worden van verkeer, en worden de bestaande en te ontwikkelen buurtdelen vanuit een centrale weg toegankelijk. De naam wordt 'Oude' Kalverstraat want door de straat te verleggen, komt de Kalverstraat opnieuw op haar historische plek terecht.
- Verbindingen met de omgeving
De nieuwe parken en pleinen in het masterplan sluiten aan op bestaande, geplande of gewenste fiets- en voetgangersverbindingen in de omgeving zoals die naar Park Spoor Noord, Spoor Oost, de fietsbrug over het Albertkanaal, het Singelfietspad op de Slachthuislaan en het Ringfietspad.
- Overkapping van de Ring
Het definitieve masterplan is afgestemd met de Vlaamse intendant voor leefbaarheidsmaatregelen voor de Antwerpse Ring. Een overkapping van de Ring ter hoogte van het Lobroekdok kan de kwaliteit van de buurt nog verder verbeteren. Die mogelijkheid wordt daarom mee opgenomen in het masterplan als langetermijnperspectief.
- Warmtenet
Het onderzoek rond een duurzaam warmtenet voor de Slachthuissite, het Noordschippersdok en het Lobroekdok is afgerond. Daarin wordt aangetoond dat de aanleg van een warmtenet voor de nieuwe bebouwing haalbaar is, en op termijn ook verder uitgebreid kan worden naar de bestaande wijken errond. Zo straalt de duurzaamheidsambitie van het masterplan ook af naar de ruimere omgeving.
Door de sluiting van het stedelijk slachthuis in de Damwijk is de huidige bestemming van de Slachthuissite achterhaald. Het gaat om een erg groot gebied met een aantal grote bouwvolumes die erg beeldbepalend zijn in de Damwijk. Het projectgebied moet herontwikkeld worden tot een woongebied met ruimte voor recreatie, voorzieningen zoals een school, kleinschalige bedrijvigheid en lokale handel. Maar vandaag zijn de gewenste functies niet conform de huidige bestemming. Een kwalitatieve herontwikkeling van de Slachthuissite zal een impuls zijn voor de hele Damwijk.
Het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) vertaalt de krachtlijnen van het masterplan en legt de nodige randvoorwaarden vast. Het openbaar onderzoek voor het RUP Slachthuissite - Noordschippersdok - Lobroekdok liep van 25 juli tot en met 22 september 2018. Daarover lees je meer op de website van de stad Antwerpen of in de nieuwsbrief over het RUP. Begin 2019 is het RUP definitief vastgesteld.
Het gaat om de nieuwe bebouwing op Noordschippersdok (de Fronten), de nieuwe woonwijk tussen de Slachthuishallen en het nieuwe park Kalverwei (de Kalverweibuurt), de afbouw van de woningen langs de Ceulemansstraat (de Marbaixwijk) en de centrale zone van de kade van het Lobroekdok. Anderzijds worden de hallen en de zuidelijke kade van het Lobroekdok bestemd voor gemengde functies. Daarbij is wonen een onderdeel van een hele reeks functies die mogelijk zijn. Voor de hallen staat het behoud van het karakteristiek beeld voorop. Voor de oostelijke hal wordt wonen als functie uitgesloten omdat daar wordt gestreefd naar een mix van bedrijvigheid, handel en voorzieningen.
Een gebied met aandacht voor lucht- en geluidskwaliteit
Aangezien het projectgebied gelegen is naast de Ring en de Slachthuislaan, is de stad zich zeer bewust van de mogelijke problemen rond lucht en geluid op die plek. Daarom is van in de beginfase gestart met de opmaak van een milieueffectrapport (MER). Dat rapport bekijkt de impact die de nieuwe ontwikkeling heeft op haar omgeving. Maar ook heel belangrijk hier is de omgekeerde richting, de impact van de omgeving op de ontwikkeling. De milderende maatregelen die uit het MER volgden, om de hinder te beperken, werden in het RUP opgenomen.
Algemeen moeten over het hele plangebied de nodige maatregelen worden genomen om eventuele negatieve effecten ten gevolge van luchtverontreiniging en geluidsbelasting voor gevoelige functies (wonen, voorzieningen voor kinderen, zieken en ouderen) te minimaliseren. Die maatregelen kunnen zijn op het vlak van inplanting, oriëntatie van ruimtes en terrassen, gevelopbouw, ventilatie en isolatie van gebouwen. Voor de kades worden specifiek eisen opgelegd wat lucht- en geluidkwaliteit betreft, zowel voor wonen als voor recreatie en buurtgroen.
In februari 2020 is een ontwerpteam aangesteld voor de publieke ruimte in het gebied. Die omvat deels de bestaande publieke ruimte in de Slachthuiswijk en deels nieuwe publieke ruimte binnen de geplande herontwikkeling.
Zowel de opmaak van het ontwerp als de uitvoering van de publieke ruimte gebeurt gefaseerd. Het voorontwerp voor de eerste twee fases van de publieke ruimte (de buurt rond de Kalverwei en de slachthuishallen, de zone Noordschippersdok en het Kalverpad) is goedgekeurd in oktober 2021.
Het definitieve ontwerp voor de eerste fase is in juni 2022 goedgekeurd en omvat de buurt rond de Kalverwei en de slachthuishallen.
Groene verbinding tussen bestaande en nieuwe wijk
De publieke ruimte zal een groene verbinding vormen tussen de bestaande en de nieuwe wijk, met veel aandacht voor speel-, sport- en ontmoetingsruimtes. Het ontwerp voorziet in een aanleg van circa 39.000 m² groene publieke ruimte. Dat is voldoende om ook in de toekomst het streefcijfer van 4 vierkante meter groene publieke ruimte per inwoner te halen.
In het uitgewerkte groenplan ligt de nadruk op het maximale behoud van bestaande bomen, ruimte voor toekomstbomen en diverse mixen van heesters, vaste planten, kruiden, grassen en bloemen om een ‘ruig’ karakter op te roepen. Er is ook meer verblijfs- en speelruimte gecreëerd doordat een deel van de bovengrondse parkeerplaatsen is verplaatst naar een ondergrondse parking. Een integraal toegankelijk netwerk van paden voor voetgangers en fietsers, de zogenaamde ‘Dam-route’, zal alle verschillende plekken met elkaar verbinden. In het definitieve ontwerp is rekening gehouden met het gewenste parkeerprogramma, waarbij er 142 parkeerplaatsen worden voorzien.
In het kader van de vergroening en verblauwing die bij elk stadsontwikkelingsproject worden nagestreefd zijn ook twee ondersteunende studies rond water (duurzaam waterbeheer) en bomen (bomentoets en boominventaris) verder uitgewerkt.
- Eugène De Plynstraat
De Eugène De Plynstraat is uitgewerkt als een woonerf met meer groen langs de gebouwen en extra ontmoetings- en zitplekken. De bestaande platanen in dit woonerf worden aangevuld met bomen die de parkeervakken begrenzen. Nieuw is onder andere dat een deel van de bovengrondse parkeerplaatsen is verplaatst naar een ondergrondse rotatieparking. Daardoor is er meer verblijfsruimte en ruimte voor speelaanleidingen. Het ontwerp is ook aangepast zodat de vierde grote plataan op de Slachthuissite behouden kan blijven. Bijkomend is er de mogelijkheid om te vellen bomen die na onderzoek verplantbaar blijken, hier op te nemen.
- Lange Lobroekstraat
Dit wordt een woonstraat met een verhoogde groenstrook die ruimte biedt voor ontmoetingen, van het huidige Ceulemanshofke tot aan het Vetten Osplein. De aangrenzende Mouterijsteeg wordt ingericht als woonerf. Er komen extra bomen in functie van schaduwrijke ontmoetingsplekken en een extra verkeersplateau als snelheidsbeperkende maatregel. Nieuw is onder andere dat de bestaande bomen maximaal worden behouden en dat de plantvakken aan de noordzijde van de Lange Lobroekstraat een zitelement krijgen aan de zijde van het voetpad.
Timing
Als alles vlot verloopt, zal de aanleg van het eerste stuk van de eerste fase (Vetten Osplein, Kalverwei, Twee Stierenstraat) midden 2023 starten.
Participatietraject
Van de zomer van 2020 tot de zomer van 2022 liep een participatietraject over de publieke ruimte, met online-bevragingen, activiteiten voor kinderen, wijkwandelingen met het ontwerpteam, focusgesprekken met jongeren, de lokale horeca en moeilijker bereikbare bewoners in de wijk, een werkatelier en dialoogmarkt. Alle info daarover is onderaan deze pagina te vinden onder 'Documenten'.
Op 8 september 2022 vond een infomoment plaats om het definitieve ontwerp van de eerste fase van de publieke ruimte toe te lichten aan de buurt. Daarna wordt de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning gefinaliseerd en ingediend.
Coördinatie en partners
AG Vespa coördineert het project. De heraanleg van de publieke ruimte gebeurt door AG Vespa in samenwerking met private ontwikkelaar Urban Living Belgium, die ook is gestart met de ontwikkeling. Het ontwerpteam van de publieke ruimte is Sweco Belgium – Posad Maxwan – LOLA Landscape Architects. Billie Bonkers – Createlli in samenwerking met Sportpret vzw nemen het participatietraject voor hun rekening. Endeavour heeft via een participatief traject het plan gemaakt voor de speelruimte in de wijk.
Omdat er nieuwe straten worden aangelegd, moeten er ook nieuwe straatnamen komen. In maart 2021 konden buurtbewoners voorstellen voor de nieuwe straatnamen indienen tijdens een participatiemoment en via een oproep op Facebook. Na advies van het district Antwerpen en van het stadsarchief en na een openbaar onderzoek werden in juli 2022 volgende voorgestelde straatnamen goedgekeurd.
Roepnamen
- Kalverwei: verwijzing naar de huidige Kalverstraat
- Vetten Osplein: historische veeprijskamp tijdens de week van de vette os (tijdens de ontwerpfase gekend als 'Lobroekplein')
- Moeke Bitterpeeënplein: mascotte van de voormalige cichoreifabriek De Beukelaar aan de IJzerlaan (tijdens de ontwerpfase gekend als 'Hallentuin')
Officiële straatnamen
- Twee Stierenstraat: van 1877 tot 1947 sierden twee stierenbeelden de ingang van het slachthuis (tijdens de ontwerpfase gekend als 'Oude Kalverstraat')
- Eugène De Plynstraat: de Belgisch beeldhouwer (1827-1898) van de twee stieren aan het stedelijke slachthuis (tijdens de ontwerpfase gekend als 'straten Kalverweibuurt')
- Moeke Bitterpeeënstraat: mascotte van de voormalige cichoreifabriek De Beukelaar aan de IJzerlaan
- Pieter Densplein: Pieter Dens (1819-1901), Antwerps stadsbouwmeester van 1863 tot 1884 (tijdens de ontwerpfase gekend als 'Hallenplein')
- Abattoirstraat: volkse benaming van het stedelijke slachthuis
De straatnamen Lange Lobroekstraat, Weilandstraat en Eendrachtstraat blijven behouden.
Als alles vlot verloopt, kan de aanleg van het eerste deel van fase 1 van de publieke ruimte vanaf midden 2023 starten.
Tussen midden 2022 en midden 2023 vindt de aanbesteding van de aanleg van het eerste deel van fase 1 van de publieke ruimte plaats en is de omgevingsvergunning in aanvraag.
In juni 2022 wordt het definitieve ontwerp van fase 1 van de publieke ruimte in de Slachthuiswijk goedgekeurd. Fase 1 omvat de buurt rond de Kalverwei en de slachthuishallen. Je leest er meer over in het nieuwsbericht over het definitieve ontwerp.
Van begin 2020 tot midden 2022 wordt er gewerkt aan het ontwerp van de publieke ruimte, en loopt ook het participatietraject met de buurt.
Het ontwerpteam voor het masterplan publieke ruimte wordt geselecteerd.
De projectdefinitie van het masterplan publieke ruimte wordt goedgekeurd en de ontwerpwedstrijd voor de publieke ruimte start. Aandachtspunten in de projectdefinitie zijn: groene publieke ruimte, ruimte om te spelen en te sporten, het faciliteren van ontmoeten, langzaam verkeer in een autoluwe wijk, maximale recuperatie van regenwater en het belang van wind-, lucht-, hitte- en geluidskwaliteit.
De ontwerpwedstrijd omvat enerzijds een conceptueel ontwerp voor het volledige gebied. Anderzijds staat er ook een specifieke opdracht tot en met uitvoering voor fase 1 van de publieke ruimte in: de Kalverwei, de Oude Kalverstraat en het Lobroekplein.
Begin 2019 wordt het RUP Slachthuissite - Noordschippersdok - Lobroekdok definitief vastgesteld.
Het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) vertaalt de krachtlijnen van het masterplan en legt de nodige randvoorwaarden vast. Het RUP legt de essenties vast maar laat een zekere flexibiliteit toe bij de uitwerking. Tijdens het openbaar onderzoek kan je het volledige plan raadplegen, zowel digitaal als op papier. Je kan ook bezwaren of opmerkingen geven.
Vanaf midden juni is de buurtsculptuur te bewonderen in de Damwijk. Dat is de installatie waar het kunstenaarscollectief van Archipel, een gedeelde tijdelijke werkplaats in een van de Slachthuishallen, een jaar aan heeft gewerkt samen met de buurtbewoners van 'den Dam'. Hier lees je meer over de buurtsculptuur.
Het college keurt het definitieve masterplan Slachthuissite - Noordschippersdok - Lobroekdok en het voorontwerp RUP goed.
Een kunstenaarscollectief verhuist voor een aantal jaar naar Archipel, een gedeelde tijdelijke werkplaats in een van de Slachthuishallen. We willen zo samen met de private eigenaar van de Slachthuishallen op een actieve manier tijdelijke invullingen in dit deel van de stad stimuleren. Het collectief bestaat uit een twintigtal kunstenaars, ambachtslui en creatieve denkers.
Drijvende kracht achter Archipel is Rooftoptiger, een artiestencollectief dat zowel artistieke als sociaal-artistieke projecten maakt. Rooftoptiger start dit voorjaar een participatietraject met de buurt. Hun doel is om samen met de buurtbewoners een installatie te bouwen in de Damwijk.
De stad keurt het voorontwerp masterplan goed.
De stad keurt het concept masterplan goed. Dat geeft de hoofdstructuur van het plan weer: de hoofdwegen, de parken en de pleinen. De grote lijnen liggen in essentie vast. De exacte positie, vorm en functie van de bebouwing wordt nog verder uitgewerkt.
Via een wedstrijdprocedure hebben AG Vespa en private partner Land Invest Group een ontwerpbureau aangesteld voor de opmaak van het masterplan Slachthuissite – Noordschippersdok – Lobroekdok. Het gaat om Palmbout Urban Landscapes, De Smet Vermeulen architecten (architectuur), Feddes/Olthof Landschapsarchitecten (openbare ruimte), en Goudappel Coffeng (mobiliteit). Hun wedstrijdvoorstel is een eerste schot voor de boeg en zal herwerkt worden tot een gedragen masterplan.
De stad keurt de projectdefinitie voor de opmaak van een masterplan voor Slachthuissite – Noordschippersdok – Lobroekdok goed. Daarin formuleert de stad, samen met de private eigenaars van de Slachthuissite, haar ambitie en de doelstellingen die ze nastreeft voor het gebied. Wonen moet de hoofdbestemming worden, vermengd met voorzieningen en recreatie. Ook kan er ruimte gegeven worden aan bedrijvigheid, die kan verweven worden met het wonen, zoals de creatieve economie.
De stad keurt de stedelijke ambitienota Slachthuissite goed. Die nota formuleert de stedelijke ambitie voor de Slachthuissite, het aangrenzende Noordschippersdok en de kade van het Lobroekdok. De nota dient als input voor het op te maken masterplan.
