Het project verloopt in meerdere fases.
Testcenters
In de beginfase waren er de testcenters. Met lokaal enthousiasme, creativiteit en initiatief werd in 2015 een 6- tot 10-tal centers aan het Luitenant Naeyaertplein opgekuist en tijdelijk ingericht door enkele lokale vzw’s. Met eenvoudige middelen en veel recuperatiemateriaal werden de centers gebruiksklaar gemaakt. Studio Start vzw zette haar professionele expertise in als beheerder. Ze werkte de centers opnieuw open, letterlijk via nieuwe transparantere gevels, nieuwe belichting en vooral activiteit. AG Vespa ondersteunde dat door de nutsleidingen aan te leggen. Een knutselatelier, fietsenatelier, jongerenwerking en wolwinkel waren zo verschillende maanden actief in de 'Vergeten straat'. De huidige condities van de centers zijn echter zo slecht dat het moeilijk overleven was in de vochtige en donkere ruimtes. De ervaringen van de beginfase werden verwerkt in het renovatiedossier.
Renovatie eerste 19 centers
In november 2017 startte de renovatie van de eerste 19 centers. Dat zijn de nummers 39 tot en met 57, ter hoogte van de Engelselei – Hogeweg. In het voorjaar van 2018 lanceerde AG Vespa een oproep naar geïnteresseerden om de centers een nieuwe invulling te geven.
Van de 19 gerenoveerde centers wordt 1 center gebruikt als centrale voorzieningencenter. Alle huurders kunnen er gebruikmaken van een kleine keuken en van sanitair. Een tweede center zal gebruikt worden als buurtfietsstalplaats. De overige centers worden op de huurmarkt aangeboden. In het geval van meer vraag dan aanbod, wordt een toewijzingsbeleid uitgewerkt. AG Vespa vindt het belangrijk om een goede mix van activiteiten te krijgen: buurtgebonden initiatieven, commerciële en niet-commerciële activiteiten.
De renovatie van de centers is afgerond in oktober 2018. Daarna kunnen de 15 ondernemers hun center inrichten en van start gaan tijdens een feestelijke opening.
We kregen heel boeiende en uiteenlopende projectaanvragen binnen voor de centers. Uit 34 aanvragen zijn onderstaande projecten geselecteerd die samen een zo kwalitatief en divers mogelijke mix aan activiteiten brengen. De centers zijn als concessie van 3 jaar aangeboden op de markt.
- Zwendel: atelier voor zeefdruk, ontwerp en illustratie, expo’s
- Acanthus: atelier houtsnijden
- Borger Bottles: winkel craft beer
- Bruis: craft soda, winkel, labo en horeca
- Cabardouche: ambachtelijke bierbrouwerij
- Ecomat: ecologische bouwmaterialen
- Devillé Arcade: speelhal en werkplaats videogames
- Copy Center: print- en kopieercentrum
- Koen & Gert: kunstenaarscollectief
- L'esprit du sable: pottenbakkerij
- Rarity Pop: Taxidermist en interieur
- Scharrelvos: tweedehands kinderkleding
- The Popcycle: ijsjeszaak
Renovatie volgende centers
De 19 gerenoveerde centers draaiden een jaar proef. Op die manier doorloopt de vernieuwing alle seizoenen en kunnen de toegepaste renovatietechnieken worden geëvalueerd. Het project van de centers is immers geen doorsnee renovatieproject.
Na een positieve evaluatie investeert de stad budget om de renovatie van de volgende 30 centers te onderzoeken en uit te voeren. De ambitie is om in totaal (fase één + fase twee) een vijftigtal centers te renoveren. Het is belangrijk dat Infrabel, de eigenaar van het spoorweggewelf, eerst werken uitvoert aan het dak. Dit is gepland in 2023. Daarna kan AG Vespa de renovatiewerf opstarten en uitvoeren in 2024/2025, als hier voldoende budget voorhanden is. Dit moet voorbereidend ontwerp- en rekenwerk uitwijzen.
4 types centers
NU Architectuuratelier werkte 4 types uit voor een gevarieerd uitzicht en verschillend gebruik van de centers:
- 9 basic types: dit type bestaat uit een eenvoudige gevel in glas die in de boog van de center zelf wordt geplaatst. In dit type is geen sanitair voorzien, de concessiehouder kan gebruik maken van het sanitair in het voorzieningencenter.
- 2 medio types: hier wordt ook het glas in de boog van de center zelf geplaatst. Voor de center wordt een stalen luifel geplaatst, welke dienst doet als overdekt terras. Achteraan is er een duplex. In dit type is geen sanitair, er zijn wel aansluitingen voorzien om zelf sanitair aan te leggen.
- 2 maxi types: dit type heeft een uitsprong van 1,1 meter ten opzichte van de bakstenen center en heeft een voorzetstructuur in staal en glas. Dit geeft meer gebruiksoppervlakte en meer lichtinval. Aan de uitbouw is ook een zonneluifel en een zitbank bevestigd. Achteraan is er een duplex. In dit type is geen sanitair, er zijn wel aansluitingen voorzien om zelf sanitair aan te leggen.
- 2 maxi duo types: dit type verbindt 2 maxi types door een opening te voorzien in de voorzetstructuur van 2 naast elkaar gelegen maxi types. Zo kan je binnenskamers doorlopen van de ene naar de andere center.
Wat de inrichting betreft, is veel mogelijk. Het architectenbureau ontwierp voor enkele centers ook een interieur met verhoogde vloer, zodat het een duplex wordt. Dat zorgt voor extra gebruiksoppervlakte.
De as van de Engelselei, die in 2018 wordt heraanlegd door het district, kan voor voetgangers en fietsers veel Borgerhoutse sport- en cultuurplekken verbinden en via de spoortunnels de verbinding maken met de vernieuwde fietspaden langs de Singel.
Ook de volledige gevel van het spoorweggewelf wordt in 2018 gereinigd en monumentaal verlicht, net zoals de open bogen naar de Singel. De bogen aan het Luitenant Naeyaertplein richten we in met speeltoestellen en zitbanken.
Het district verfrist in 2018 de groenzone achter het dienstencentrum De Fontein en zorgt voor een doorlopend pad dat de twee stukken Engelselei verbindt.
Aansluitend op de renovatie van de centers, legt het district de Engelselei aan.
Na de werken van Infrabel start fase 2 van de renovatie van de centers.

Infrabel vernieuwt eerst de volledige dakdichting van de spoorwegberm waar de centers deel van uitmaken.
De eerste 17 centers zijn klaar voor verhuur en de heraanleg van het openbaar domein rond de centers start.
De renovatie van de eerste 19 centers ter hoogte van de Engelselei – Hogeweg start.
AG Vespa en Infrabel ondertekenen een overeenkomst over het gebruik van de centers de komende 50 jaar.
Om de centers nieuw leven te kunnen inblazen, is een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) nodig. Een RUP bepaalt welke bestemmingen er in een gebied kunnen plaatsvinden. Volgens de aanvankelijke bestemming konden enkel gemeenschapsvoorzieningen een plek krijgen in de centers. Om ook gemengde functies mogelijk te maken, zoals een bedrijf (ateliers, ambachten), detailhandel, kantoorfuncties, dienstverlening, vrije beroepen, horeca en dagrecreatie, is een RUP centers Borgerhout opgemaakt.
AG Vespa organiseert een buurtmoment over het ontwerp voor en de toekomstplannen van de centers.

In maart 2016 wordt het winnend ontwerp voor de centers bekendgemaakt.
Wedstrijdfiche centers
Een 6- tot 10-tal ‘testcenters’ aan het Luitenant Naeyaertplein wordt opgekuist, tijdelijk ingericht door enkele lokale vzw’s en feestelijk geopend met een buurtevent.

Het resultaat van het voorbereidend onderzoek wordt gepresenteerd aan het stadsbestuur en gebundeld in een eindrapport. Het voorbereidend onderzoek omvat resultaten van het ontwerpend en bouwtechnisch onderzoek, de marktverkenning en de berekening van de financiële haalbaarheid. Het onderzoek is gebeurd met behulp van conceptsubsidies van het Vlaamse Stadsvernieuwingsfonds.
Gerelateerd
