Definitief ontwerp voor de tweede fase van Park Brialmont

Het definitieve ontwerp voor de tweede fase van Park Brialmont - de aanleg van de resterende deelzones van Wolvenberg en het Brilschanspark - is goedgekeurd. Dit ontwerp voorziet verblijfsplekken aan het water, nieuwe parkpaden, comfortabele verbindingen voor fietsers, en zones voor lokale evenementen. Als alles volgens plan verloopt starten de werken in het voorjaar van 2023. In 2020 openden reeds het natuurpark Wolvenberg en de Entree Grotesteenweg, als eerste fase van Park Brialmont.

Park Brialmont is ontstaan vanuit een masterplan dat door een samenwerking tussen het district Berchem en de stad Antwerpen tot stand kwam. Het masterplan werd opgesteld rond de twee grote thema’s natuur en erfgoed en verbindt in een groot ‘groen hart’ de groene delen van Berchem binnen en buiten de Ring (De Villegaspark, Wolvenberg en Brilschans).

De voorbije jaren zijn buurtbewoners en gebruikers van de parken op verschillende momenten bevraagd. Daarbij was er een uitdrukkelijke wens voor een mix aan functies. Het definitieve ontwerp houdt daar rekening mee en voorziet een divers programma: van zitplekken tot speelzones en loop- en educatieve routes. In het natuurreservaat blijft natuur de belangrijkste functie. Volgende deelzones worden aangepakt.

Natuurbeheerplan Wolvenberg-Brilschans

In Park Brialmont ligt langs beide zijden van de Ring het natuurreservaat Wolvenberg-Brilschans. Dat is, als enige erkende natuurreservaat binnen de Ring, een unieke plek.

Om een gezamenlijke visie te ontwikkelen voor Park Brialmont maakte de stad samen met Natuurpunt een natuurbeheerplan op. Dat bevat de beoogde natuurdoelen en het -beheer voor de komende 30 jaar. Voor natuurreservaat Wolvenberg-Brilschans betekent dit bijvoorbeeld de ontwikkeling van meer halfopen graslanden en idem bebossing, en de aanleg van enkele poelen.

Dat nieuwe natuurbeheerplan wordt in de loop van 2022 ter goedkeuring neergelegd bij het Agentschap Natuur en Bos. Natuurpunt Antwerpen-Stad zal nadien instaan voor de uitvoering.

Ontwerp Brilschans

Het definitieve ontwerp voor Brilschans neemt het historische reliëf van de Brialmontvesting als basis om een gelaagd park te creëren. Het ontwerp heeft daarnaast veel respect voor de waardevolle natuur in het park.

• Herstel militair landschap

​Het historisch reliëf van de Brialmont-omwalling is nog het sterkst aanwezig in Brilschans. Daarom wil dit ontwerp zowel de schans als het glacis opnieuw prominenter zichtbaar maken.

• Natuurreservaat Brilschans

​Tussen de schans en de Ring ligt het natuurreservaat Brilschans. Door het Ringfietspad te verschuiven naar de Ring wordt het gebied opnieuw verenigd ten voordele van de natuurbeheer. Eens het Ringfietspad verschoven is, worden buiten vlonders aangelegd waaronder de natuur kan doorlopen.

Deze werken zullen opgenomen worden in het project van Ringpark Groene Vesten. Dat Ringpark een deelproject van De Grote Verbinding is zo’n 450 voetbalvelden groot en loopt langs weerskanten van de Ring van het station Antwerpen-Zuid tot aan de grens van Borgerhout met Deurne. Het maakt van die zone langs de Ring een groene plek voor de buurt en de stad. Het ontwerp van fase twee van Park Brialmont sluit volledig aan op het ontwerp van het Ringpark Groene Vesten en omgekeerd.

Voor lokale evenementen zoals Bar Brilschans wordt een groene voorzieningenstrook aangelegd in het glacis langs de Marcel Auburtinlaan. Aan de fiets- en wandelbrug worden voorzieningen getroffen voor kleinschalige evenementen, met water- en elektriciteitspunt.

• Padenstructuur en Berchembrug

​Fietsers krijgen een gescheiden fietspad in bruinrode asfalt aan de buitenzijde van het park. Aan de belangrijkste toegangen worden fietsnietjes opgesteld. Het fietsverkeer wordt hierdoor zo veel mogelijk uit het park geweerd.

De parkpaden worden aangelegd in goed betreedbare halfverharding. Het hoofdpad verbindt de belangrijkste verblijfsplekken op het glacis en langs de gracht, en maakt ze voor iedereen vrij toegankelijk. Langsheen het hoofdpad en aan de verblijfsplekken komen voldoende zitbanken.

De Berchembrug, inclusief carrousel, blijft behouden maar wordt beter ingepast in het militaire reliëf. De aanlanding van de fiets- en wandelbrug krijgt lage bakstenen keermuren, gelijkaardig aan de toegang aan de Grotesteenweg. Er wordt nog onderzocht of het mogelijk is om een trap die wandelaars rechtstreeks van de brug in het park brengt, toe te voegen.

Ontwerp Wolvenberg

Het definitieve ontwerp voor Wolvenberg wil de natuur- en erfgoedbeleving bevorderen. Ook in Wolvenberg zijn er restanten van de Brialmont-omwalling aanwezig.

• Natuurwaarde

​Uit inventarisatie blijkt dat de grootste natuurwaarde zich in de halfopen biotopen bevindt. Het natuurbeheerplan heeft onder meer als visie om in het centrale gedeelte geleidelijk meer lichtinval te brengen, waardoor kruidenrijke natuur meer kans krijgt om te ontwikkelen. Daarnaast wordt het centraal gedeelte van water voorzien door het uitdiepen van bestaande poelen en de aanleg van nieuwe poelen. Rondom het centrale gedeelte blijft de dichtere bebossing behouden.

• Padenstructuur

Het padennetwerk in het natuurreservaat Wolvenberg wordt herbekeken. Hier wil het ontwerp betreding buiten de paden zo veel mogelijk tegengaan, ter bescherming van de natuur. Op drassige bodems worden vlonders aangelegd. Het padennetwerk vormt een lus om de vijver en het centrale gedeelte, langs de interessantste plekken die het verhaal van erfgoed en natuur vertellen. Langs het pad komen uitkijkpunten met zitbanken en informatieborden.

• Natuurhuis

​Verder zal Natuurhuis Brialmont de toekomstige uitvalbasis worden voor natuureducatie in de stad, in het bijzonder voor stedelijke natuur en de verweving met erfgoed. De zone onder de Berchembrug wordt eveneens opgewaardeerd, en ingezet als polyvalente ruimte voor allerlei activiteiten gekoppeld aan het Natuurhuis.