Herbestemmingsonderzoek
Het ontwerpteam Stramien & Partners is eind 2018 een herbestemmingsonderzoek gestart, dat mee mogelijk werd gemaakt door een conceptsubsidie van het Vlaams Stadsvernieuwingsfonds. Het team van Stramien koos als werktitel ‘Stuivenberg KuurNoord’ waarbij het de ‘zorg in de brede zin’ onderstreepte en met die missie aan de slag ging. Het ontwerpteam heeft samen met de stad buurtbewoners, het middenveld en andere mogelijke partijen betrokken zodat ook van onderuit is bijgedragen aan het herbestemmingsonderzoek.
Uit het herbestemmingsonderzoek blijken zowel zorg als wonen en werken geschikte functies voor de Stuivenbergsite. Ze garanderen een goede dynamiek, een goede mix aan gebruikers en een continu gebruik in de tijd. De uitgangspunten en het vervolgtraject voor de herontwikkeling van de Stuivenbergsite zijn goedgekeurd. Voor het verdere onderzoek wordt het ‘campusmodel’ gekozen als basis- en groeimodel. Daarbij is het historisch concept de leidraad waarbij het erfgoed wordt herbestemd en maximaal omringd door open en groene tuinen. Minstens de helft van de site moet onbebouwde, groene, open ruimte zijn. Als nieuwbouw noodzakelijk blijkt, kan het enkel in de daartoe aangeduide zone.
Er wordt ook over de (waardevolle) tuinmuren gekeken naar het aanpalende openbaar domein. Afstemming met de heraanleg van de straten en pleinen, gepland door het district Antwerpen, kan een enorme meerwaarde betekenen.
Uitgangspunten en vervolgtraject
De uitgangspunten en het vervolgtraject voor de herontwikkeling van de Stuivenbergsite zijn goedgekeurd zijn in de zomer van 2019. Het herbestemmingsonderzoek, dat één jaar heeft geduurd, omvatte ruimtelijke en financiële scenario’s en verschillende voorbereidende onderzoeken. Zorg, wonen en werken blijven de belangrijkste pijlers van de herontwikkeling.
Het campusmodel
Uit het herbestemmingsonderzoek dat ontwerpteam Stramien & Partners heeft gevoerd (in een intensief participatietraject met wijkorganisaties), blijken zowel zorg als wonen en werken geschikte functies voor de Stuivenbergsite. Ze garanderen een goede dynamiek, een goede mix aan gebruikers en een continu gebruik in de tijd.
Voor het verdere onderzoek wordt het ‘campusmodel’ gekozen als basis- en groeimodel. Daarbij is het historisch concept de leidraad waarbij het erfgoed wordt herbestemd en maximaal omringd door open en groene tuinen. Minstens de helft van de site moet onbebouwde, groene, open ruimte zijn. Als nieuwbouw noodzakelijk blijkt, kan het enkel in de daartoe aangeduide zone.
Er wordt ook over de (waardevolle) tuinmuren gekeken naar het aanpalende openbaar domein. Afstemming met de heraanleg van de straten en pleinen, gepland door het district Antwerpen, kan een enorme meerwaarde betekenen.
- Bouwhistorisch onderzoek: het grootste deel van het historisch patrimonium is ingedeeld als erfgoed met hoge waarde. Op basis daarvan kan verder onderzoek worden gedaan naar een toegankelijke, functionele en economisch haalbare herbestemming en naar de pro en contra’s van een beschermingsprocedure.
- Tekortenonderzoek en omgevingsanalyse: het tekort aan open en groene ruimte is het grootst. Ook zijn er tekorten aan publieke voorzieningen, voornamelijk op educatief en recreatief vlak (zoals een jeugdhuis, fuifruimte, sportruimte, bibliotheek). Ook economische functies en kwalitatieve gezinswoningen zijn verhoudingsgewijs minder aanwezig in vergelijking met het stadsgemiddelde. Stuivenberg is een wijk met een hoge kansarmoede. De leefbaarheid van de wijk en de woonkwaliteit staan onder druk. De slaagkans van het project hangt samen met het inzetten op die functies die inspelen op de hoogste noden in de wijk.
- Verhuisbewegingen en motieven: het gebrek aan kwaliteit in de woonomgeving en de nood aan een tuin is het hoofdmotief bij veel verhuisbewegingen. Het opwaarderen van de site is niet een doel op zich maar het instrument bij uitstek om de leefomgeving te verbeteren. Het doelpubliek zijn met andere woorden ook de omwonenden en niet enkel een nieuw bewonerspubliek.
ZNA Stuivenberg verhuist in september 2023 grotendeels naar ZNA Cadix aan Kop Spoor Noord.
In juli 2022 wordt het eerste ontwerp voor de publieke ruimte van de Stuivenbergsite goedgekeurd. De tuin wordt opgedeeld in vijf verschillende tuinen, met elk hun eigen karakter: een grote stadstuin, publieke voortuin, medicinale tuin, verborgen tuin, en de tuin van het psychiatrisch ziekenhuis. Je leest er alles over in het nieuwsbericht.
In de loop van 2022 en 2023 wordt het ontwerp uitgewerkt en volgen vervolgens de nodige sloop- en bouwaanvragen.
Het project Stuivenbergsite is geselecteerd als een van de vijf pilootprojecten voor het innovatietraject luwte- en geluidsplanning. In dit traject wordt onderzocht hoe het ontwerp en de ruimtelijke inrichting kunnen zorgen voor een aangename geluidsbeleving.
Begin 2022 wordt een team van (landschaps)architecten aangesteld voor de herontwikkeling van de Stuivenbergsite.
Team Vlaams Bouwmeester lanceert een open oproep voor een studieopdracht naar de herbestemming van de Antwerpse Stuivenbergsite. Kandidaturen indienen kan tot 12 maart 2021. Geïnteresseerde ontwerpteams vinden de volledige projectomschrijving, selectiecriteria en meer op www.vlaamsbouwmeester.be.
Het vast bureau van het OCMW, eigenaar van site, keurt het algemene kader en de fasering van de herontwikkeling van de Stuivenbergsite goed. Je leest er meer over in dit nieuwsbericht.
Zaterdag 5 oktober vindt 'Plan Stuivenberg' plaats en kan je tussen 13 en 17 uur op rondleiding gaan en je mening geven over nieuwe ideeën voor deze plek. Je leest er meer over in het nieuwsbericht over Plan Stuivenberg.
De uitgangspunten en het vervolgtraject voor de verdere herontwikkeling van de Stuivenbergsite worden goedgekeurd.
Het college legt de krachtlijnen en uitgangspunten van de projectdefinitie vast.
Het ontwerpteam Stramien & Partners wordt aangesteld. Mede dankzij de conceptsubsidie van het Vlaams Stadsvernieuwingsfonds voeren zij een herbestemmingsonderzoek.
De herontwikkeling van de Stuivenbergsite krijgt een conceptsubsidie van 90.000 euro van het Vlaams Stadsvernieuwingsfonds.
Er vinden voorbereidend studiewerk (cultuur-historisch onderzoek) en terreininventarisaties (asbestinventarisatie, bodemonderzoek, inventarisatie waardevolle bomen) plaats, net zoals overleg met publieke partners.
Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA) beslist om het algemeen ziekenhuis Stuivenberg te verhuizen naar het nieuwe ZNA Cadix op Kop Spoor Noord. Het psychiatrisch ziekenhuis en een polikliniek blijven op de Stuivenbergsite.
Het ziekenhuis wordt gebouwd in opdracht van de stad Antwerpen. De uitbreiding van de stad in de 19de eeuw zorgt voor een toename van de bevolking en dus ook voor een grotere zorgbehoefte. Het ontwerp was zeer vooruitstrevend met centrale dienstgebouwen en ronde ziekenpaviljoenen omringd door ruime tuinen. Het ziekenhuis werd nadien voortdurend veranderd en uitgebreid. Zo werd in 1907 een Bewaarhuis voor geesteszieken geopend dat later zou uitgroeien tot een gerenommeerd psychiatrisch ziekenhuis. De site is opgenomen in de inventaris van bouwkundig erfgoed.
