Een nieuw park aan de Schelde
Nieuw Zuid is een van de zeven deelgebieden van de Scheldekaaien. Het stadsproject voorziet in de heraanleg van het openbaar domein ter hoogte van de Gerlachekaai. Het ontwerpteam werkt aan een ontwerp voor de heraanleg van het openbaar domein. De focus ligt op een groene publieke ruimte van 53.000 m² in de vorm van een lineair park voor voetgangers en fietsers. Met ruimte om te spelen en te sporten, maar ook voor ontmoeten via kleinschalige evenementen met een parkkarakter en enkele paviljoenen.
Waarom dit project?
Om de band tussen de stad en de Schelde te herstellen, is de stad bezig met een grootschalige heraanleg van de 7 kilometer lange Scheldekaaien. Het masterplan Scheldekaaien, ook bekend als het Kaaienplan, pakt in totaal 7 deelgebieden aan. Nieuw Zuid is een van die deelgebieden, het grenst aan het recent aangelegde Sint-Andries en Zuid.
Wat gebeurt er?
Het definitieve ontwerp voor de Scheldekaaien ter hoogte van Nieuw Zuid is klaar. Het openbaar domein naast de Schelde wordt daar ingericht als een park van 5,5 hectare voor voetgangers en fietsers met ruimte voor ontspanning, veel bomen en groen, waterpartijen en 3 paviljoenen.
Het deel waarover het gaat bevindt zich ter hoogte van de wijk Nieuw Zuid, tussen het reeds heraangelegde zuidelijke deel van de kaaien en de Generaal Armstrongweg. In het definitief ontwerp werkten Sweco-PROAP-WIT architecten het ontwerp verder in detail uit met heel wat soorten groen, diverse waterelementen voor de opvang van regenwater, verschillende sport- en speelzones, een waterbos, 3 paviljoenen, 2 amfitheaters met trappartijen, diverse landschapselementen en stadsmeubilair.
Park met maximaal groen
Dit vernieuwde stukje stad zal in de eerste plaats een park zijn. De andere functies (sporten, spelen, picknicken, kleine evenementen…) worden zo veel mogelijk geclusterd rond een drietal plekken, zodat het grootste deel van de ruimte maximaal vergroend kan worden. Om hittestress te beperken en aan de nood aan verkoeling in de stad te voldoen, voorziet het ontwerp open waterpartijen en hoogstammig groen. Het nieuwe park wordt een plek met veel bomen met een wisselende invulling. Bepaalde delen zullen ervaren worden als een bos, terwijl andere zones een meer open karakter kunnen hebben. Ook de relatie met de Schelde zal hierdoor steeds wisselend zijn. Soms loopt het wandelpad door de bomen, soms op de rand van de waterkering met een open zicht. Het huidige dijkpad ter hoogte van Sint-Andries en het Zuid loopt nog een honderdtal meter door in het nieuwe park, waarna het overgaat in meer informele en meanderende paden.
Het meest noordelijk gedeelte van het park krijgt een meer natuurlijke en educatieve invulling met veel bomen, planten en struiken met eetbare vruchten. Het centrale deel biedt plaats voor de verschillende parkfuncties zoals spelen, sporten en picknicken. Aansluitend is er een zone die verwijst naar een boomgaard met onder meer fruitbomen. In het meest zuidelijke gedeelte komt een waterbos. Verder worden de bomen en planten aan de natte zijde van de waterkering erop geselecteerd dat ze tegen een regelmatige overstroming bestand zijn.
Diverse ontmoetings- en zitruimtes
Het definitieve ontwerp voorziet heel wat ontmoetings- en zitruimtes in het park. De zitbanken hebben daarbij verschillende volumes, kleuren en vormen, afhankelijk van hun exacte plek. Er komen ook 2 amfitheaters met trappartijen, één langs de zijde van de stad en één langs de Schelde in het overstromingsgebied.
Speel- en sportzones
Op meerdere plaatsen komen er speelplekken. Ze zijn vormgegeven met houten balken in een cirkel. Er komt ook een speeltuin met klimtoestellen en een waterpartij. Naast speelzones is er ook ruimte voorzien om te sporten, met onder meer een groot grasveld dat ballenvangers voorziet in de vorm van een stalen structuur met klimplanten ter afscherming van de kaaiweg. Verder komen er ook petanquebanen en vier fitnesstoestellen met zicht op de Schelde.
Paviljoenen en waterrecuperatie
Het gebruik van water is een belangrijk ontwerpelement. Het (regen)water dat afkomstig is van onder meer de Ring zal gezuiverd en gerecupereerd worden in het park. In het zuidelijke deel van het park komen zichtbare waterkanaaltjes.
Op drie plaatsen zullen paviljoenen staan. Het eerste wordt centraal in het park opgetrokken en heeft een technische functie voor het warmtenet van de wijk Nieuw Zuid. Iets meer naar het zuiden komt een paviljoen met een verhoogd uitkijkpunt over de Schelde, een echte verblijfsplek. In het meest zuidelijke gedeelte tot slot zal een paviljoen gekoppeld worden aan een esthetisch aangelegde vijver die fungeert als waterbassin met een ondergrondse regenvoorraad. Hier komt ook een waterbos met waterminnende bomen. Het is het meest avontuurlijke deel van het park met ruige steenpartijen en te ontdekken routes. Voor de invulling van de 2 toegankelijke paviljoenen zal gezocht worden naar een geschikte parkinvulling zoals bijvoorbeeld een kleinschalig café, restaurant, tentoonstellings- of ontmoetingsruimte,…
Inspraak
Honderden buurtbewoners gaven de afgelopen jaren mee input voor dit definitieve ontwerp: op de brugdagen midden 2019, tijdens een buurtmoment in oktober 2020 en later nog tijdens een digitaal buurtmoment. Op donderdag 21 april staat een nieuw buurtmoment gepland, waarbij het definitieve ontwerp wordt toegelicht. De wijk en omgeving ontvangen hiervoor een uitnodiging in de bus.
Timing
Als alles vlot verloopt, kan de heraanleg van de kaaivlakte Nieuw-Zuid starten in het voorjaar van 2023 en is alles klaar in 2024.
Wie werkt eraan mee?
AG Vespa coördineert de heraanleg van de Scheldekaaien en legt het openbaar domein aan.
Het masterplan Scheldekaaien is opgemaakt door het ontwerpbureau PROAP/WIT/D-RECTA/IDROESSE en kwam tot stand na doorgedreven participatie van de Antwerpse bevolking. De Vlaamse Waterweg nv is verantwoordelijk voor de kaaimuurstabilisatie en de waterkering.
Het ontwerp voor de Scheldekaaien Nieuw Zuid is van het ontwerpteam Sweco – PROAP – WIT architecten.
