Een nieuw park aan de Schelde
Nieuw Zuid is een van de zeven deelgebieden van de Scheldekaaien. Het stadsproject voorziet in de heraanleg van het openbaar domein ter hoogte van de Gerlachekaai. Op 20 december 2019 keurde het college de projectdefinitie van de Scheldekaaien Nieuw Zuid goed, waarmee vervolgens een ontwerpteam aan de slag kan gaan. De focus ligt op een groene publieke ruimte van 53.000 m² in de vorm van een lineair park voor voetgangers en fietsers. Met ruimte om te spelen en te sporten, maar ook voor ontmoeten via kleinschalige evenementen met een parkkarakter en mogelijk enkele paviljoenen.
Waarom dit project?
Om de band tussen de stad en de Schelde te herstellen, is de stad bezig met een grootschalige heraanleg van de 7 kilometer lange Scheldekaaien. Het masterplan Scheldekaaien, ook bekend als het Kaaienplan, pakt in totaal 7 deelgebieden aan. Nieuw Zuid is een van die deelgebieden, het grenst aan het recent aangelegde Sint-Andries en Zuid. Nu de kaaimuurstabilisatie in dit gebied bijna afgerond is, kan een ontwerp voor de aanleg van de publieke ruimte opgemaakt worden.
Wat gebeurt er?
Het schetsontwerp voor de Scheldekaaien ter hoogte van Nieuw Zuid is een eerste ontwerp waarmee het ontwerpteam Sweco – PROAP – WIT architecten verder aan de slag gaat. Voor de opmaak van het schetsontwerp Scheldekaaien Nieuw Zuid werden volgende aandachtspunten meegegeven door de stad:
• Het deelgebied Nieuw Zuid moet bij uitstek een nieuw park voor de buurt en de stad worden. Een plaats om tot rust te komen en om te kunnen ontspannen.
• Het moet een groene ruimte worden waarbij de parkruimte maximaal wordt verbreed en waarbij het overstroombaar gedeelte tot een minimum beperkt wordt.
• Twee à drie tijdelijke of meer permanente paviljoenen met een maximale hoogte van twee bouwlagen en met respect voor het park kunnen een plek krijgen in de meer open ruimtes.
• Fietsers en voetgangers worden de hoofdgebruikers van het park.
• Naast het fietspad in rood asfalt wordt een zone van zes meter breed voorzien voor openbaar vervoer.
• Kleinschalige evenementen zijn mogelijk op een gecentraliseerde plek.
• Er moet ruimte zijn voor sport en spel.
Het park van 5 hectare moet een ontspannende verblijfsplek worden en krijgt een wisselend karakter. Zo is het de ambitie om bepaalde delen te ervaren als een echt bos, terwijl het in andere zones een meer open karakter kan hebben. Ook de relatie met de Schelde zal hierdoor steeds wisselend zijn. Soms loopt het wandelpad door de bomen, soms op de rand van de waterkering met een open zicht. Het moet een nieuwe publieke ruimte vormen als ontbrekende schakel tussen de nieuw te realiseren Scheldebrug, Blue Gate Antwerp, de Hobokense polder en het stadscentrum.
Met deze uitgangspunten werkte het ontwerpteam een schetsontwerp uit voor het park met een uniek karakter.
Het dijkpad op de Scheldekaaien in Sint-Andries en Zuid loopt nog zo’n honderd meter door in het nieuwe, toekomstige park. Daarna gaat het dijkpad over in meer informele en meanderende paden in het park. De overgang tussen de verhoogde waterkering (park) en de kaaivlakte (blauwe steen) wordt uitgewerkt met taluds met verschillende hellingen, soms verhard en soms vergroend. Zo ontstaan er afwisselende plekken met een prachtig zicht over het water.
In het centrale gedeelte van het park wordt de belangrijkste verbinding met Nieuw Zuid gecreëerd met oversteekplaatsen naar de groene, polyvalente open plek om te spelen, te sporten, te picknicken, enzovoort. In het zuidelijke gebied wordt onderzocht of het regenwater van de Antwerpse Ring lokaal hergebruikt kan worden voor het beheer van het park. De waterkering zal hier ook dicht tegen de rijweg liggen zodat de bomen hier soms met hun voeten in het water staan en er zo een bijzondere plek ontstaat.
Wie werkt eraan mee?
AG VESPA, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten Antwerpen, coördineert het Scheldekaaienproject en legt het openbaar domein aan.
Het masterplan Scheldekaaien is opgemaakt door het ontwerpbureau PROAP/WIT/D-RECTA/IDROESSE en kwam tot stand na doorgedreven participatie van de Antwerpse bevolking. De Vlaamse Waterweg nv is verantwoordelijk voor de kaaimuurstabilisatie en de waterkering. Het ontwerp voor de Scheldekaaien-Nieuw Zuid is van het ontwerpteam Sweco – PROAP – WIT architecten.
