Met de Onroerenderfgoedprijs wil de Vlaamse overheid bijzondere erfgoedprojecten in de kijker plaatsen. Dit jaar lag de nadruk op erfgoed dat meestal publiek toegankelijk is. Uit achtendertig kandidaten werden drie laureaten verkozen, namelijk Het Steen in Antwerpen, de Sint-Odulphuskerk in Borgloon en de Oude Stadsfeestzaal in Mechelen. Op vrijdagavond 7 oktober, tijdens de officiële plechtigheid in het KMSKA, werd Het Steen uitgeroepen tot de winnaar van 2022.
De jury van de Onroerenderfgoedprijs roemde het project Het Steen een toonvoorbeeld van de principes zoals vastgelegd in het Charter van Venetië, een stelsel van richtlijnen over de omgang met restauratie en conservatie van architectonisch materieel erfgoed. Het onderscheid tussen oud en nieuw is op een subtiele manier zichtbaar, en de meeste ingrepen zijn reversibel. Het project draagt bovendien bij aan het bredere maatschappelijke debat over omgaan met monumenten en begrippen als stijl, authenticiteit en esthetiek.
Het Steen omvat een deel van de oudste omwalling van Antwerpen, de vroegste stukken dateren al van de 11de eeuw. Het is het oudste gebouw van de stad, de laatste zichtbare getuige van de omwalde burcht die gedurende eeuwen het beeld van de stad bepaalde. Het huidige geheel is het resultaat van eeuwen bouwen en verbouwen. Na de meest recente renovatie schittert Het Steen vandaag als toeristisch onthaalcentrum met cruiseterminal en Antwerp City Shop. The Antwerp Story neemt bezoekers mee doorheen de rijke geschiedenis van vroeger en het belevingsaanbod van de stad van vandaag.
Continuïteit
De recente werken, waarvoor de prijs werd toegekend, begonnen in mei 2018 en werden afgerond in oktober 2021. De stad restaureerde het oude deel van Het Steen, en er kwam een nieuwbouw. Het vrijstaande gebouw, zoals het in 1890 was, vormde de basis van het nieuwe ontwerp. De stad koos voor een architectuur van continuïteit: de aanbouw uit de jaren 50 werd vervangen door een nieuwbouw die sterker relateert aan het bestaande monument en zijn uitgesproken ligging. Het nieuwe geheel, met een nieuwe publieke toren en dakterras met uitzicht over de Schelde, kan ook bezocht worden tijdens een wandeling langs de kaaien.
